Raambeveiliging – elektrisch bedienbare ramen veilig ontwerpen

Gevaarlijke zones met automatische ramen

Ramen zijn populaire toegangspunten voor inbrekers. De term ‘raambeveiliging’ wordt daarom opgevat als een mechanische beveiliging tegen diefstal. Raamstangen, raamsloten en deurkruksloten zijn ontworpen om inbreken van buitenaf moeilijker of onmogelijk te maken. Maar wat mensen vaak vergeten: Voor ramen zijn meer veiligheidsmaatregelen nodig dan simpelweg een diefstalbeveiliging. Raamvleugels kunnen bijvoorbeeld openspringen bij winderig weer of vallen tijdens het schoonmaken, en daarbij letsel veroorzaken. En wat als iemand uit een raam leunt, terwijl het raam automatisch wordt dichtgehouden? Of als een kind zijn vingers op de sluitrand legt? ‘Raambeveiliging’ is ontworpen om tegen dergelijk ernstig letsel te beschermen.

Risicopotentieel van automatische ramen

• Het automatisch openen of sluiten kan ledematen blokkeren/verbrijzelen of een schok veroorzaken
• Defecte onderdelen, zoals het vallen/inklappen van een raamvleugel

Raambeveiliging geldt voor zowel handmatig bediende als elektrische ramen.

Mogelijke gevarenzones op ramen moeten gerepareerd worden.

Aangedreven of automatisch ramen zijn machines zoals gedefinieerd in de Europese Machinerichtlijn MRL 2006/42/EG. In de Europese Unie gaat het hier om een gestandaardiseerd beveiligingsniveau om ongelukken met machines te voorkomen. Het doel is “de veiligheid en gezondheid van mensen te waarborgen, met name van werknemers en gebruikers, en indien nodig ook van huisdieren en voorwerpen, in het bijzonder met betrekking tot de hantering van machines”. De Machinerichtlijn wordt in Duitsland geïmplementeerd via de Product Safety Act (ProSG) en de Machineverordening (9. ProSV) die daarop is gebaseerd.

Productnormen voor ramen

Aanvullende veiligheidsfuncties die gebruikers van ramen en deuren beschermen tegen gevaren die voortvloeien uit onjuist gebruik, onjuist gebruik of systeemstoringen, worden beschreven in de productnorm EN 14351-1 voor ramen. Vang- en schoonmaakbeveiliging of vang- en schoonmaakscharen, vastzetmechanismes en openingsbeperkingen zijn mechanische componenten die geschikt zijn voor het voorkomen van ongelukken en gevaren.

Elektrisch bedienbare ramen vallen ook binnen het toepassingsgebied van de productnorm EN 14351-1. EN 60335-2-103 is van toepassing op de veiligheid van elektrische aandrijvingen tijdens het gebruik.

Risicobeoordeling en vaststelling van beschermingsklassen voor elektrisch bedienbare ramen

Tijdens de gebouwplanning moet een risicobeoordeling worden uitgevoerd om mogelijke risico's van een gemotoriseerd raam te bepalen en om de juiste beveiligingsreacties te implementeren. De installateur van het raam voert de evaluatie uit in overeenstemming met de Machinerichtlijn en gebaseerd op:

• Installatiesituatie
  Geautomatiseerde ramen waarbij de onderrand van de vleugel zich ten minste 2,5 m boven de vloer bevindt of die een kozijn hebben, hebben geen verdere beveiliging nodig. Vrij toegankelijke ramen waarbij de onderrand van de vleugel een afstand van minder dan 2,5 m van de vloer heeft, lopen een groter risico en daarvoor moet een risicoanalyse worden uitgevoerd.
• Type ruimtegebruik
  Kantoorgebouwen, woonruimtes, kleuterscholen, scholen of ziekenhuizen en andere gezondheidsinstellingen worden verschillend beoordeeld. Van personen die bescherming nodig hebben en de ruimte gebruiken, bijvoorbeeld kinderen in opleidingsinstellingen, wordt namelijk verondersteld dat ze zich minder bewust zijn van de risico’s dan een gebruikersgroep die volledig vertrouwd is met de raamuitrusting.
• Besturing/bediening
  Een geautomatiseerd en centraal bestuurd raam, zoals via een regen-windbesturingseenheid of een gebouwbeheersysteem, worden als gevaarlijker beschouwd vergeleken met een handmatig bediend raam met sleutelschakelaar en visueel contact met het raam.

De resultaten van de installateursbeoordeling leveren de beschermingsklasse voor het betreffende raam en de resulterende risicoverlagingsmaatregelen die geïmplementeerd moeten worden:

• Beschermingsklasse 0: geen maatregelen
• Beschermingsklasse 1: Waarschuwingen
• Beschermingsklasse 2: bijv. signalen
• Beschermingsklasse 3: bijv. touchwerking
• Beschermingsklasse 4: bijv. sensoren zoals lichtgordijnen

Elektrisch bedienbare ramen worden beschouwd als machines.

GEZE-raambeveiliging omvat speciale solutions die de veiligheid van de gebruiker ondersteunen en personen beschermen tegen de gevaren van automatische ramen.

Klembescherming voor elektrisch bedienbare ramen

GEZE-sensoroplossingen helpen automatisch bestuurde ramen om de raamveiligheid te garanderen, voorgeschreven volgens beschermingsklassen en DIN-normen. Deze componenten beschermen op betrouwbare wijze tegen gevaren die inherent zijn aan het klemmen en afschuiven van randen, en zorgen ervoor dat raamsystemen veilig zijn voor alle gebruikers van het gebouw bij hun dagelijkse activiteiten. Dit is in het bijzonder van belang in gebouwen als scholen, kleuterscholen en ziekenhuizen, alsmede in gebouwen die open zijn voor het publiek, zoals vergaderlocaties en winkelruimten. Met name hier moet gegarandeerd worden dat oneigenlijk gebruik van de ramen of onachtzaamheid niet tot letsel leiden.

Raamveiligheid voor kiepramen

Wanneer aandrijvingen worden gebruikt voor het activeren van kiepramen (openen/sluiten), bestaat er mogelijk gevaar op vallende raamvleugels. Om deze reden schrijft GEZE het verplichte gebruik voor van aparte GEZE-veiligheidsscharen, die niet met de aandrijving verbonden zijn. De GEZE-veiligheidsscharen zorgen ervoor dat een permanent vaste verbinding tussen het kozijn en de raamvleugel gegarandeerd is – onafhankelijk van de aandrijving. Het elektrisch bedienbare kiepraam is alleen veilig beschermd tegen vallen, wanneer GEZE-veiligheidsscharen (type 35 of type 60) worden gebruikt. Het kiepraam mag niet worden bediend, als de veiligheidsscharen ontbreken.

Vallende raamvleugels kunnen een aanzienlijk gevaar vormen voor het lijf en leven of voor personen dichtbij het raam. Om deze reden is het gebruik van GEZE-veiligheidsscharen verplicht, wanneer GEZE-aandrijvingen worden gebruikt op kiepramen. Deze beveiligen het raam ook als er componenten ontbreken, zoals een ketting op een aandrijving die kapot gaat of als een raamscharnier breekt.

Ga naar de GEZE-raambeveiliging

Raambeveiliging via een laserscanner sensor © GEZE GmbH

Automatische ramen kunnen vrijwel zonder visueel contact worden bediend met regen-windbesturing of een gebouwbeheersysteem. Automatische bediening betekent echter dat het gevaar bestaat dat mensen gewond raken door de randen van het raam. Deze ramen kunnen worden vastgezet via sensoren in specifieke inbouwsituaties en afhankelijk van het raamtype en de structurele omstandigheden. Sensoren - lichtgordijnen of laserscanners - maken grootschalige beveiliging van afzonderlijke ramen of meerdere ramen mogelijk.  Als ramen automatisch worden bediend, schakelt een veiligheidsapparaat de aandrijving betrouwbaar uit. De verschillende sensoroplossingen kunnen onopvallend worden ingebouwd in gevels, plafonds of raamkozijnen.